Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nagłówek strony

Artykuły

Nr 1(1) (2011): Demony w nauce

Ostrożnie z wyobraźnią. Uwagi o antropologii i demonologii

  • Magdalena Zowczak
DOI
https://doi.org/10.51196/srz.1.9
Opublikowane
1. 11. 2011

Abstrakt

Demonologia w antropologii a refleksyjność zwrotna. Teodycea jako kosmologiczna egzegeza i strategia społeczna: zrzucenie na kogoś–coś winy za niesprawiedliwość świata; punkt wyjścia oskarżeń o praktyki magiczne (Michael Herzfeld). Teodycea ślepym zaułkiem racjonalizacji wiary religijnej w hermeneutyce Paula Ricoeura: krytyka schematu odpłaty. Przemiany w polskiej etno-antropologii ostatnich 30 lat na przykładzie stosunku do demonologii. Systematyka demonów Kazimierza Moszyńskiego a doświadczenie „niewidzialnego ludu” Kirsten Hastrup: opozycja wyjściowa dla konstrukcji typu idealnego, przedstawiającego stosunek badacza do zjawisk nadnaturalnych: pomiędzy rejestracją faktów a ich konstruowaniem, irracjonalną fantazją ludu a wyobraźnią jako potencjalnym czynnikiem społecznej zmiany. Mechanizm bricolage’u techniką wyobraźni – i myśli symbolicznej. Uniwersum demonologii opracowane w polskiej etnologii lat 70/80. otwarte na analizę w kategoriach faktów społecznych.

Bibliografia

  1. Appadurai, A. 2005. Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji. Przeł. Pucek, Z. Kraków: Universitas.
  2. Conrad, J. 2000. Jądro ciemności. Przeł. Socha, I. Kraków: Wyd. Zielona Sowa.
  3. Hammersley, M. i Atkinson, P. 2000. Metody badań terenowych. Przeł. Dymczyk, S. Poznań: Wyd. Zysk i S-ka.
  4. Hastrup, K. 2008. Droga do antropologii. Między doświadczeniem a teorią. Przeł. Klekot, E. Kraków: WUJ.
  5. Hervieu-Léger, D. 1999. Religia jako pamięć. Przeł. Bielawska, M. Kraków: Nomos.
  6. Herzfeld, M. 2004. Antropologia. Praktykowanie teorii w kulturze i społeczeństwie. Przeł. Piechaczek, M.M. Kraków: WUJ.
  7. Kościelniak, K., ks. 2002. Zło osobowe w Biblii. Egzegetyczne, historyczne, religioznawcze i kulturowe aspekty demonologii biblijnej. Kraków: Wyd. „M”.
  8. Lévi-Strauss, C. 1969. Myśl nieoswojona. Przeł. Zajączkowski, A. Warszawa: PWN.
  9. Moszyński, K. 1967. Kultura ludowa Słowian. T. 2: Kultura duchowa, cz. 1. Warszawa: Książka i Wiedza.
  10. Panteghini, G. 2001. Aniołowie i demony. Powrót tego, co niewidzialne. Przeł. Gancarz, B.A. OFMConv. Kraków: Wyd. OO. Franciszkanów „Bratni Zew”.
  11. Rabinow, P. 1999 Wyobrażenia są faktami społecznymi. W: Buchowski,
  12. M. (red.). Amerykańska antropologia postmodernistyczna. Warszawa: Instytut Kultury, s. 88–122.
  13. Ricoeur, P. 1985. Religia, ateizm, wiara. Przeł. Bortnowska, H. W: Ricoeur, P. Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawy o metodzie. Wyb. i oprac. Cichowicz, S. Przeł. Bieńkowska, E. i in. Warszawa: PAX, s. 31–57.
  14. Stomma, L. 1986. Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku. Warszawa: PAX.
  15. Taylor, Ch. 2010. Nowoczesne imaginaria społeczne. Przeł. Puchejda, A., Szymaniak, K. Kraków: Wyd. Znak.
  16. Tomicka, J. i Tomicki, R. 1975. Drzewo życia. Ludowa wizja świata i człowieka. Warszawa: LSW.
  17. Tomicki, R. 1977. Słowiański mit kosmogoniczny. „Etnografia Polska” 20: 47–97.
  18. Tomicki, R. 1980. Ludowe mity o stworzeniu człowieka. Z badań nad synkretyzmem mitologicznym w Europie Wschodniej i Południowej oraz w Azji Północnej. „Etnografia Polska” 24: 49–118.
  19. Tomicki, R. 1981. Religijność ludowa. W: Biernacka, M. i in. (red.). Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej, t. 2. Wrocław: Ossolineum–PAN, s. 29–70.
  20. Wieczorkowski, A.M. 1971. Legendy i podania z Oporowa. Wizje czasu i przestrzeni. Praca mag. w Archiwum Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UW.
  21. Zowczak, M. 1993. Zagłada światów. Między mitologią lokalną a Biblią. „Polska Sztuka Ludowa – Konteksty” 3-4: 96–106.
  22. Zowczak, M. 2000. Biblia ludowa. Interpretacje wątków biblijnych w kulturze wsi. Wrocław: FUNNA.

Pobrania

Dane pobrania nie są jeszcze dostepne