Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nagłówek strony

Artykuły

Nr 1(10) (2016): Wędrujące pojęcia

„Bezdroża kapitalizmu”: Ludwik Landau i jego statystyczna wizja globalnych nierówności

  • Małgorzata Mazurek
DOI
https://doi.org/10.51196/srz.10.9
Opublikowane
1. 04. 2016

Abstrakt

Artykuł traktuje o kluczowej postaci polskiej międzywojennej statystyki i ekonomii – Ludwiku Landau (1902–1944) – i jego roli w definiowaniu Europy Wschodniej jako jednego z obszarów gospodarki światowej w pierwszej połowie XX wieku. Główna praca statystyczna tego badacza pt. Gospodarka światowa (1939), analizująca m.in. newralgiczne i pośrednie miejsce Polski na gospodarczej mapie ówczesnego kapitalizmu, stanowiła jedną z pierwszych prób stworzenia opisu tego, co dziś nazywamy globalnymi nierównościami. Ten sposób wyobraźni społeczno-ekonomicznej, pionierski w latach 30., stał się oczywistym elementem oglądu świata po II wojnie światowej, a zwłaszcza w okresie dekolonizacji. Artykuł śledzi intelektualne korzenie dzieła Landaua, które sięgają XIX wieku: środkowo- i wschodnioeuropejski marksizm oraz międzynarodową statystykę porównawczą lat 20. i 30. XX wieku.

Bibliografia

  1. Alter W. 1937. Antysemityzm gospodarczy w świetle cyfr, Wydawnictwo „Myśli Socjalistycznej”.
  2. Amrith S., Clavin P. 2013. Feeding the World: Connecting Europe and Asia, 1930–1945, „Past and Present”, Supplement 8, s. 29–50.
  3. Bashford A. 2014. Global Population. History, Geopolitics, and Life on Earth, Columbia University Press.
  4. Boeke J.H. 1953. Economics and Economic Policy of Dual Societies, as Exemplified by Indonesia, International Secretariat of the Institute of Pacific Relations.
  5. Bucharin N. 1918. Mirowoje chozjajstwo i imperializm, Priboj. [Tłum. pol.: Imperjalizm a gospodarka światowa, tłum. J. Kamieński, Bibljioteka Wiedzy Współczesnej, 1934.]
  6. Clark C. 1940. The Conditions of Economic Progress, MacMillan and Co.
  7. Clavin P. 2013. Securing the World Economy: The Reinvention of the League of Nations, 1920–1946, Oxford University Press.
  8. Delaisi F. 1929. Les deux Europes, Payot.
  9. Desrosières A. 1998. The Politics of Large Numbers. A History of Statistical Reasoning, tłum. C. Naish, Harvard University Press.
  10. Esch M. 1998. Gesunde Verhältnisse. Deutsche und polnische Bevölkerungspolitik in Ostmitteleuropa 1939–1950, Herder-Institut Verlag.
  11. Foucault M. 2005. Słowa i rzeczy: archeologia nauk humanistycznych, przeł. Tadeusz Komendant, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
  12. Friszke A. 1989. O kształt niepodległej, Biblioteka „Więzi”.
  13. Grzybek D. 2012. Polityczne konsekwencje idei ekonomicznych w myśli polskiej 1869–1939, Księgarnia Akademicka.
  14. Hilferding R. 1910. Das Finanzkapital: eine Studie über die jüngste Entwicklung des Kapitalismus, Brand. [Tłum. pol.: Kapitał finansowy: studium o najnowszym rozwoju kapitalizmu, tłum. J. Garewicz, E. Rose, Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1958.]
  15. Kalecki M. 1939. Gospodarka światowa. Produkcja i dochód w liczbach by Ludwik Landau, „The Economic Journal”, t. 49, nr 195, s. 513–515.
  16. Koselleck R. 2001. Semantyka historyczna, wybór i oprac. H. Orłowski, tłum. W. Kunicki, Wydawnictwo Poznańskie.
  17. Kowalik T. 2012 [1971]. Róża Luksemburg. Teoria akumulacji i imperializmu, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
  18. Krzywicki L. 1939. Przedmowa, [w:] L. Landau, Gospodarka światowa. Produkcja i dochód społeczny w cyfrach, Instytut Gospodarstwa Społecznego, s. V–VII.
  19. Kula W. 1962. Przedmowa, [w:] L. Landau, Kronika lat wojny i okupacji, t. 1: Wrzesień 1939–listopad 1940, oprac. Z. Landau i J. Tomaszewski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. V–XII.
  20. Landau L. 1939a. Gospodarka światowa. Produkcja i dochód społeczny w liczbach, Instytut Gospodarstwa Społecznego.
  21. Landau L. [Wacław Lipski]. 1939b. Kapitalizm, Towarzystwo Oświaty Ludowej.
  22. Landau L. 1939c. Seasonal emigration from Poland to Germany and Latvia, „International Labour Review”, nr 40, s. 195–208.
  23. Landau L. 1957 [1939]. Gospodarka światowa. Produkcja i dochód społeczny w liczbach, [w:] tegoż, Wybór pism, red. T. Szturm de Sztrem, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 353–426.
  24. Landau L., Kalecki M. 1935. Dochód społeczny w r. 1933 i podstawy badań periodycznych nad zmianami dochodu, Instytut Badania Koniunktur Gospodarczych i Cen.
  25. Landau L., Strzelecki E., Pański J. 1939. Bezrobocie wśród chłopów, Instytut Gospodarstwa Społecznego.
  26. Lange O., Malinowski W. 1931. Socjalizm. Zarys bibljograficzny i metodologiczny. Praca zbiorowa, Tow. Uniwersytetu Robotniczego (TUR), Oddział im. Adama Mickiewicza.
  27. Lenin W.I. 1920. Imperialismus als jüngste Etappe des Kapitalismus, Verlag der Kommunistischen Internationale. [Tłum. pol.: Imperjalizm jako najnowszy etap w rozwoju kapitalizmu: szkic popularny, Stowarzyszenie Spółdzielcze „Książka”, 1919. Wyd. oryg.: 1917.]
  28. Love J. 1997. Crafting the Third World. Theorizing Underdevelopment in Romania and Brazil, Stanford University Press.
  29. Luksemburg R. 1957. Rozwój przemysłu w Polsce, tłum. J. Chlebowczyk, Książka i Wiedza. [Wyd. oryg.: Rosa Luxemburg, Die industrielle Entwicklung Polens, Duncker & Humblot, 1898.]
  30. Luksemburg R. 2011. Akumulacja kapitału. Przyczynek do ekonomicznego wyjaśnienia imperializmu, tłum. J. Maliniak, Z. Kluza-Wołosiewicz, J. Nowacki, Instytut Wydawniczy „Książka i Prasa”. [Wyd. oryg.: Rosa Luxemburg, Die Akkumulation des Kapitals. Ein Beitrag zur ökonomischen Erklärung des Imperialismus, Buchhandlung Vorwärts Paul Singer, 1913.]
  31. Ormicki W. 1937. Problem emigracyjny i surowcowy w Polsce, MSZ.
  32. Riedel M. 1990. Struktur, System, [w:] Geschichtliche Grundbegriffe. Historisches Lexikon zur politisch-sozialen Sprache in Deutschland, red. O. Brunner, W. Conze, R. Kosseleck, tom VI, Klett-Cotta, s. 285–322.
  33. Rosenstein-Rodan P. 1944. The International Development of Economically Backward Areas, „International Affairs”, t. 20, nr 2, s. 157–165.
  34. Ribi Forclaz A. 2011. A New Target for International Social Reform. The International Labour Organization and Working and Living Conditions in Agriculture in the Inter-War Years, „Contemporary European History”, nr 20, s. 307–329,
  35. Speich Chassé D. 2011. The Use of Global Abstractions. National Income Accounting in the Period of Imperial Decline, „Journal of Global History”, t. 6, s. 7–28.
  36. Speich Chassé D. 2013. Die Erfindung des Bruttosozialprodukts. Globale Ungleichheit in der Wissenschaft in der Wissensgeschichte der Ökonomie, Vandenhoeck & Ruprecht.
  37. Szturm de Sztrem E. 1939. Przedmowa, „Mały Rocznik Statystyczny”, R. 10, s. V–VI.
  38. Toporowski J. 2013, Michał Kalecki: an Intellectual Biography, t. 1: Rendezvous in Cambridge 1899–1939, Palgrave Macmillan.
  39. Warriner D. 1953. Some Controversial Issues in the History of Agrarian Europe, „The Slavonic and East European Review”, t. 32, nr 78, s. 168–186.
  40. „Mały Rocznik Statystyczny”. 1930–1939, R. 1–10.

Pobrania

Dane pobrania nie są jeszcze dostepne